در جلوگیری از ورود اتباع ایرانی به آمریکا چه کسی مقصر است؛ ترامپ یا اوباما؟!

سیاست مهاجرتی جدید ترامپ علیه مسلمانان پس از گذشت 3 روز همچنان با حاشیه‌های زیادی در داخل و خارج آمریکا همراه است.

این روزها خیابان‌های شهرهای مختلف آمریکا و بویژه فرودگاه‌های این کشور صحنه اعتراض گسترده مردم نسبت به سیاست مهاجرتی جدید واشنگتن است.

دونالد ترامپ – رئیس جمهور جدید آمریکا – همانطورکه پیشتر وعده داده بود، روز جمعه به بهانه جلوگیری از حملات تروریستی به این کشور، با امضای یک دستور اجرایی، ورود اتباع 7 کشور مسلمان شامل ایران، عراق، سوریه، لیبی، سودان، سومالی و یمن - اعم از مسافر، مهاجر و پناهجو - را به مدت 3 ماه یعنی تا زمانیکه سیاست‌های مهاجرتی سابق واشنگتن از سوی دولت وی مورد بازنگری قرار گیرد، به خاک آمریکا ممنوع کرد. 

اما نکته جالبِ این فهرست، حضور کشورهایی است که تاکنون هیچ نقشی در حملات تروریستی در خاک آمریکا نداشته‌اند و خود در طول این سالها به نوعی قربانی تروریسم بوده‌اند؛ تا جائیکه این شائبه در رسانه‌های معتبر جهان مطرح شد که ترامپ در انتخاب این 7 کشور پیش از هر چیز، منافع تجاری خود را در نظر گرفته است وگرنه عربستان و امارات متحده عربی که به اذعان خود آمریکایی‌ها دارای ارتباطات مستقیم و غیرقابل‌انکاری با حملات تروریستی 11 سپتامبر هستند، باید در صدر این فهرست قرار می‌گرفتند.

با این حال، فارغ از چرایی حضور این 7 کشور در فهرست اولیه تحریم مهاجرتی ترامپ، نکته قابل‌تامل دیگر در این رابطه اظهارات «شان اسپایسر» سخنگوی جدید کاخ سفید است که شب گذشته در پاسخ به پرسش خبرنگار ای‌بی‌سی نیوز درباره دلیل انتخاب این 7 کشور گفت دولت ترامپ براساس فهرستی که پیشتر از سوی دولت باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا تهیه شده بود، اقدام به گنجاندن نام این 7 کشور در فهرست تحریم مهاجرتی خود کرده است.

وی در ادامه در دفاع از دستور اجرایی ترامپ درخصوص ممنوعیت 90 روزه ورود اتباع کشورهای یادشده به آمریکا گفت در دولت قبل نیز محدودیت‌هایی در مورد اتباع این 7 کشور اعمال می‌شد و دولت جدید صرفاً بر مبنای فهرست دولت قبل تصمیم به گسترده‌تر کردن دامنه محدودیت‌ها و سخت‌گیری بیشتر درمورد ورود اتباع این کشورها به آمریکا گرفت.

سی‌ان‌ان نیز که از پیش از انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا تاکنون همواره از منتقدان اصلی مواضع و سیاست‌های ترامپ بوده است، در مطلبی که امروز صبح در تکمیل اظهارات شب گذشته اسپایسر برروی خروجی خود قرار داد، اذعان کرد 7 کشور مسلمانی که هدف سیاست مهاجرتی جدید ترامپ قرار گرفته‌اند، همان کشورهایی هستند که دولت اوباما پیشتر در یک فهرست مشخص، از آنها تحت عنوان "کشورهای نگران‌کننده‌ای" یاد کرده بود که می‌بایست در رابطه با اعطای روادید به اتباع آنها دقت و احتیاط بیشتری به خرج داد. 

در واقع، باراک اوباما در دسامبر 2015 با امضای یک مصوبه جدید، محدودیت‌های جدیدی را برای ورود اتباعی که پس از مارس 2011 به ایران، عراق، سودان یا سوریه سفر کرده بودند، در نظر گرفت و دو ماه بعد در فوریه 2016، لیبی، سومالی و یمن را نیز با هدف آنچه "مقابله با تهدیدات روزافزون تروریست‌های خارجی" خواند، به این فهرست اضافه کرد. 

یکی از محدویت‌های درنظر گرفته شده دولت اوباما، لغو قانون معافیت روادید برای افرادی بود که پس از یکم مارس 2011 به یکی از این 7 کشور مسافرت کرده بودند. به موجب این قانون، افرادی که بواسطه برخورداری از تابعیت دوگانه پیش از این بدون روادید می‌توانستند وارد خاک آمریکا شوند، چنانچه پس از خروج از خاک آمریکا به یکی از این 7 کشور سفر کرده بودند، در دولت اوباما باید برای ورود مجدد به آمریکا درخواست روادید می‌کردند که این مسئله پس از اجرای برجام، به عنوان یک عامل مهم موجب امتناع بسیاری از تجار آمریکایی و اروپایی از سفر به ایران و تجارت با این کشور شد.

بنابراین، تحریم مسافرتی و مهاجرتی ایرانیان را نمی‌توان اقدامی جدید از سوی دولت ترامپ برای جلوگیری از ورود یا بازگشت مجدد آنها به آمریکا برشمرد؛ بلکه ریشه این تصمیم را باید در دولت اوباما جستجو کرد که با ادعای تلاش برای رفع تحریم‌ها و باز کردن درها به روی ایران، سنگ‌بنای سیاست ضدایرانی اخیر ترامپ را فراهم کرد. 

تجربه چند دهه اخیر نیز به وضوح نشان می‌دهد که دولت‌های آمریکا چه دموکرات و چه جمهوری‌خواه هر دو در تاکتیک، متفاوت اما در رویکرد خود نسبت به ایران با یکدیگر یکسان هستند و دولت‌های به اصطلاح "صلح‌طلب" دموکرات مانند دولت اوباما را تنها می‌توان نسخه "روتوش شده" دولت‌های جنگ‌طلب جمهوری‌خواه برشمرد.